युसुफ खान उर्फ दिलीपकुमार
दिलीपकुमारच नव्हे तर इतरही अनेक कलाकारांना इथे मान्यता दिली गेली. पाकिस्तान कडून त्याच्या भूमीतून आतंकवादाच्या आडून किती हल्ले केले , बळी घेतले तरीही येथील कलाप्रेमी , भोळ्या हिंदू जनतेने पाकिस्तानी कलाकारांना सुद्धा इथे डोक्यावर घेतले. तसेच युसुफ खान उर्फ दिलीपकुमारलाही घेतले होते. पण दिलीपकुमार मात्र मनाने युसुफ खानच राहिला असावा का ? असा प्रश्न आवर्जून पडतो.
परवा 7 जुलै रोजी मुळ युसुफ खान असलेल्या परंतू सिनेसृष्टीत नट म्हणून दाखल होण्यासाठी दिलीपकुमार हे नांव धारण केलेल्या अभिनय सम्राटाचे निधन झाले. त्वरीत त्यावर “ट्रॅजेडी किंगचा अंत” म्हणून लेख लिहिला. परंतू तद्नंतर दिलीपकुमार यांच्यावर हा दूसरा लेख सुद्दा लिहावासा वाटला. 1970 च्या आसपास दिलिपकुमारचा गोपी चित्रपट झळकला होता. गोपीतील रफीच्या आवाजात “सुखके सब साथी दुख मे ना कोई” हे जीवनाचे तत्वज्ञान सांगणारे भजन म्हणणारा भोळा भाबडा दिलीप , त्यापूर्वी नया दौर मधला “मॅन व्हर्सेस मशीन” कथेच्या अनुषंगाने मानवाचा टांग्याचा रोजगार हिरावला जाऊ नये म्हणून लढा देणारा नायक. याप्रकारचे अत्यंत अभ्यासपुर्वक असे चित्रपट तो करायचा. त्याने बहुतांश वेळा ग्रामीण भागातील भोळ्या नायकाच्या भूमिका साकारल्या. त्याच्या या अशा साध्या, भाबड्या तरुणाच्या भूमिकांमुळे त्याची भोळी अशी प्रतिमा भोळ्या मनाच्या भारतीय जनमानसात निर्माण झाली.
भारतीय मन हे सिनेसृष्टी , संगीत , गीते , नाटक , नाट्यसंगीत , शास्त्रीय संगीत, नृत्ये आदींची आवड असलेले रसिक मन आहे. हिंदू धर्मात अनादी अनंत काळापासून , वेदांमधून आलेले शास्त्रीय संगीत तसेच कला यांना मोठे स्थान आहे. या स्थानामुळे हिंदू जनता कलाकारांचा जात , धर्म यांचा मुलाहिजा न बाळगता सदैव सन्मान करीत आली आहे. या मुळेच युसुफ खान उर्फ दिलीपकुमारला भारतीय जनतेने डोक्यावर घेतले त्याला ट्रॅजेडी किंगचा खिताब देऊन अभिनयाचा अनभिषक्त सम्राट म्हणून घोषित केले, माध्यमांनी त्यांच्यावर नेहमीच स्तुती सुमने उधळली. केवळ दिलीपकुमारच नव्हे तर इतरही अनेक कलाकारांना इथे मान्यता दिली गेली. पाकिस्तान कडून त्याच्या भूमीतून आतंकवादाच्या आडून किती हल्ले केले , बळी घेतले तरीही येथील कलाप्रेमी , भोळ्या हिंदू जनतेने पाकिस्तानी कलाकारांना सुद्धा इथे डोक्यावर घेतले. सलमा आगा, झेबा बख्तियार, नुसरत फतेह अली खान, अदनान सामी, गुलाम अली असे कितीतरी कलाकार सांगता येतील.
हिंदूच्या घरातील मंगल प्रसंगी आजही बिस्मिल्ला खान यांनी वाजवलेल्या सनईचे मधूर स्वर वाजत असतात. सोनू निगमच्या घरात रफी साहेबांचा मोठा फोटो आहे. रफी साब मेरे वालीद जैसे है असे तो अभिमानाने सांगतो. तसेच दिलीपकुमारचे झाले. त्याला पण इथे किती मान मरातब मिळाला. धर्मेंद्र ने त्याला आपला जेष्ठ भाऊ मानले.अनेक नटांनी त्याला आपला आदर्श मानले. पण दिलीपकुमार मात्र मनाने युसुफ खानच राहिला असावा का ? असा प्रश्न आवर्जून पडतो. त्याची काही कारणे आहेत.
आपल्या उर्दू भाषेवरील प्रभूत्वाचा त्याला अहंकार होता म्हणूनच अगदी सुरूवातीला लता मंगेशकर यांना “मराठी लोगोके गाने मे दाल चावल की बू आती है |” म्हणून त्याने हिणवले होते. (लता दीदी मात्र काही मौलवींकडे जाऊन उर्दू शिकत होत्याच पुढे त्यांनी उर्दू शब्दोच्चारणावर प्रभुत्व मिळवले व नंतर मग दिलीकुमार यांनी त्यांचा गौरव केला होता. )
पाकीस्तानातील कर्करोग इस्पितळास त्याने दहा लाखाची मदत केली होती व त्यामुळे त्याला पाकीस्तान सरकार कडून पुरस्कार प्राप्त झाला होता. इतरही काही ऐकीव व वाचनात आलेली कारणे आहेत परंतू त्याचा ऊहापोह इथे करावासा वाटत नाही.
त्याला पाकीस्तान कडून पुरस्कार प्राप्त झाल्यावर त्याच्यावर मोठी टीका झाली. त्याने मग अटलजींना पुरस्कार परत करू का असे विचारले होते. परंतू यापेक्षा फाळणीपासून जो पाकीस्तान भारताशी कुरापती काढत आला आहे , ज्या देशामुळे आपले कित्येक जवान हुतात्मा झाले आहेत त्याच पाकीस्तानातील इस्पितळास मदत करतांना मात्र त्याला काहीच गैर वाटले नाही. त्यावेळी “अशी मदत करू का ?” असा त्याने कुणाचा सल्लाही घेतला नाही. शिवाय भारतावरील संकटाच्या काळात अमिताभ बच्चन , नाना पाटेकर अक्षय कुमार , अजय देवगण , विक्रम गोखले यांचे वडील चंद्र्कांत गोखले व इतर अनेक सिनेकलाकारांनी मदतीचा हात पुढे केला तसा दिलीपकुमार ने दिलेला कधी दिसला नाही. तसे कधी काही ऐकण्यात, वाचनात आले नाही. परंतू तरीही दिलीपकुमारला जनतेने इथे प्रेमच दिले, सन्मान दिला , सरकार कडून पद्म पुरस्कार मिळाला , दादासाहेब फाळके सन्मान मिळाला परंतू ज्या हिंदुस्थानने त्याला भरभरून सन्मान , प्रेम दिले त्या हिंदुस्तानला मात्र हा युसुफ खान उर्फ दिलीपकुमार कधी मदतीचा हात देण्यास पुढे आलेला दिसला नाही.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा