Article about feliciting of Mithun Chakraborty by Dadasaheb Phalke award.

एका नक्षलवादयाने मारलेली मजल.

 एक नक्षलवादी पुढे अभिनेता आणि अनेक पुरस्कार ही त्याची स्टोरी. मनुष्याने जर ठरवले तर तो नक्कीच चांगल्या मार्गावर येऊन गगन भरारी सुद्धा घेऊ शकतो हे त्याने दाखवून दिले आहे. त्याची ही स्टोरी नक्षलवादी व इतरांनाही नक्कीच प्रेरणादायी राहील.

सत्तरच्या दशकाच्या अखेरीस त्याने भारतीय चित्रपटसृष्टीच्या मायानगरीत प्रवेश केला. दिसायला सर्वसाधारणच, काळा-सावळा आणि विशेष आकर्षित करणारे व्यक्तिमत्व नसलेला असा हा तरुण. पदार्पणातच तो आला, त्याने पाहिले आणि त्याने जिंकले या उक्तीनुसार तो लोकांना काही आकर्षित करू शकला नाही परंतु पहिल्याच सिनेमात त्याला राष्ट्रीय पुरस्कार मात्र प्राप्त झाला आणि त्याचे अभिनयाच्या क्षेत्रात बस्तान बसण्यास सुरुवात झाली. पुढे त्याने अनेक व्यवसायिक चित्रपट केले त्यातले बहुतांश चित्रपट हे सुमार दर्जाचे होते परंतु एक अभिनेता म्हणून तो चांगलेच पाय रोवून ऊभा राहिला आणि स्थिरावला. त्याच्या समकालीन अशा अनेक अभिनेते व अभिनेत्रींसोबत त्याने भूमिका वठवल्या. काही भूमिकातून त्याने अभिनयाचा चांगला ठसा उमटवला. दर्शकांचे लक्ष वेधून घेणारा त्याचा पहिला सिनेमा म्हणजे डिस्को डान्सर त्या काळात सिनेमांमध्ये पाश्चात्य नृत्याचा वापर फारच कमी होत असे. मेहमूद हा हास्य अभिनेता रॉक अँड रोल हे नृत्य करीत असे. पण पाश्चात्य शैलीचा अधिकाधिक वापर सुरू झाला तो डिस्को डान्सर या चित्रपटानंतर. सत्तरच्या दशकातील तरुण पिढी या शैलीकडे आकर्षित झाली आणि मिथुन चक्रवर्ती स्टार झाला. पुढे त्याने अनेक बी ग्रेड, सी ग्रेड चित्रपट केले त्यातले कित्येक चित्रपट साफ कोसळले त्याच्या काही चित्रपटांमध्ये अनेक अविश्वसनीय, अचाट अशी दृश्ये त्याच्यावर चित्रीत करत की, तसे प्रत्यक्ष जीवनात कुणीही कधीही करू शकणार नाही. ती दृश्ये इतकी अशक्यप्राय अशी असत की दर्शक अवाक होऊन जात असे. दवाखान्यात भरती असताना देखील बेडसह लिफ्ट मध्ये जाऊन तिथून निसटण्याचा प्रयत्न करणे, किल्ल्यावर/भिंतीवर बिना आधाराचे घोरपडीप्रमाणे चढणे या प्रकारची ती दृश्ये असत. हे मिथुनच करू जाणे. परंतु काही चित्रपटांमधून मिथुनने त्याच्या अभिनयाची चूणूक दाखवून दिलेली आहे. त्याला पद्मश्री, पद्मभूषण असे पुरस्कार सुद्धा मिळालेले आहेत. अतिशय कमी बजेटमध्ये त्याचे चित्रपट निर्माण होत असत म्हणून त्याला गरिबांचा अमिताभ सुद्धा म्हटले जात असे. उटी या ठिकाणी त्याची काही प्रतिष्ठाने आहेत. या ठिकाणी तो  निर्मात्यांना अतिशय कमी दरात शूटिंगसाठी जागा उपलब्ध करून देत असे. मिथुन चक्रवर्ती सामाजिक कार्यात सुद्धा अग्रेसर असल्याची वृत्ते अनेक वेळा झळकली आहे. हिंदू व मुस्लिमांना यात्रांसाठी जाण्यासाठी तो मदत करतो असे ऐकिवात आहे. त्या काळात अनेक तरुण हे मिथुनचे चाहते होते ते मिथुनची स्टाईल मारत असत. टी-शर्ट त्यावर उघडा शर्ट, गळ्यात लंबी पट्टी , घट्ट अशी पॅन्ट आणि मोठे वाढलेले केस  अशी शैली त्या काळात अनेक तरुणांनी स्वीकारली होती. चित्रपटात बंबैय्या भाषा  मिथुनच्याच तोंडी जास्त वापरली आहे. खूपच भडक कपडे घातलेल्या तरुणाला कॉलेजमध्ये मिथुन चक्रवर्ती म्हणून संबोधत. टेलिव्हिजन वाहिन्यांचा सुळसुळाट नसण्याच्या काळात सिनेमागृहांमध्ये व व्हिडिओ गृहात मिथुनदांचे चित्रपट एकापाठोपाठ एक झळकत असत. मुद्दत, डिस्को डान्सर, प्यार झुकता नही, वतन के रखवाले,  हम पांच,  प्रेम प्रतिज्ञा, घर एक मंदिर, प्यार का देवता, गुलामी, अग्निपथ यासारख्या अनेक चित्रपटांनी 80 च्या दशकात चांगलाच गल्ला कमावला होता. मो अजीज, किशोर कुमार यांनी आवाज दिलेली मिथुनची काही गाणी आजही हिट आहेत. सिनेसृष्टीला शंभर कोटी रुपयांचा व्यवसाय प्रथमच करून देणारा चित्रपट सुद्धा मिथुनदांचाच. तो चित्रपट म्हणजे डिस्को डान्सर. हा चित्रपट हिंदी चित्रपटसृष्टीच्या इतिहासातील शंभर कोटी रुपयांचा व्यवसाय करणारा सर्वात पहिला चित्रपट असल्याचे म्हटले जाते. योगिता बाली सोबत त्याचा विवाह झाला पुढे श्रीदेवी सोबत नांव जुळले गेले होते. त्याच्या मुलाचा मिमोहचा एकच सिनेमा झळकला व आपटला. काश्मीर फाईल हा मिथुनचा अलीकडचा सिनेमा त्यातील त्याची भूमिका वाखणली गेली. दादासाहेब फाळके पुरस्कार हा आजपर्यंत चित्रपट क्षेत्रातील अनेक चतुरस्त्र, दिग्गज अभिनेते, अभिनेत्री व इतर नामांकित व्यक्ती जसे प्राण, देव आनंद, मन्ना डे, आशा पारेख, विनोद खन्ना,  आशा भोसले, कवी प्रदीप यश चोप्रा इ एकाहून एक महानुभाव अशा व्यक्तींना प्राप्त झाला आहे. मिथुनला हा पुरस्कार मिळाला त्यावेळी अनेकांनी आश्चर्याने तोंडात बोटे घातली. अद्यापही सिनेसृष्टीत अनेक ज्येष्ठ श्रेष्ठ अभिनेते व इतर कलाकार असतांना मिथुन चक्रवर्तीची या पुरस्कारासाठी कशी काय निवड झाली ? असा प्रश्न अनेकांना पडला. गतकाळात मिथुन चक्रवर्ती यांची सत्ताधाऱ्यांशी वाढलेल्या जवळीकीमुळे त्याची या पुरस्कारासाठी वर्णी लागली असेही अनेकांना वाटत आहे. ते काहीही असो पिटातील प्रेक्षकांना मात्र मिथूनने अनेकवेळा दैनंदिन धकाधकी, ताणतणाव यापासून दूर नेऊन मनोरंजित केले आहे. त्यामुळे तळागाळातील त्याचे चाहते हे उच्चशिक्षित व कधीकाळी नक्षलवादी असलेल्या त्यांच्या मिथुनदाला दादासाहेब फाळके पुरस्कार मिळाल्याने "अबे sss ए sss , सुना क्या ? अपने मिथुनदा को फाळके पुरस्कार मिल गया बे , आयी बात समज मे ? कोई शक ? असेच सांगत असतील. 

     एक नक्षलवादी पुढे अभिनेता आणि हा फाळके पुरस्कार ही मिथुनदांची स्टोरी. मनुष्याने जर ठरवले तर तो नक्कीच चांगल्या मार्गावर येऊन गगन भरारी सुद्धा घेऊ शकतो हे मिथुनदांनी दाखवून दिले आहे. टीकेकडे दुर्लक्ष करून तो मार्गक्रमण करीत राहिला. त्याची ही स्टोरी नक्षलवादी व इतरांनाही नक्कीच प्रेरणादायी राहील.

टीप - नक्षलवादी असल्याचा संदर्भ 01/10/24 रोजीच्या दैनिक तरुण भारत मधून घेतला आहे.