Article about Indian Nationalist, Freedom fighter Netaji Subhashchandra Bose

नेताजी आम्हाला माफ करा

नेताजी हा तुमच्या  विषयीचा चौथा 

लेख. तुम्ही स्वातंत्र्यपूर्व काळात 

खामगांवात येऊन गेलात आणि टिळक 

मैदानावर भाषण देऊन खामगांवकरांना प्रेरित केले होते. असे म्हणतात की, ते तुमचे शेवटचे जाहीर भाषण होते. 70 वर्षांपूर्वीचा तो काळ. आताच्या पिढीपर्यंत तर तुमच्या अनेक गोष्टीही पोहोचलेल्या नाहीत. तुम्ही आमच्या गावात येऊन गेला होता हे सुद्धा अनेकांना आता ठाऊक नसेल.तुमच्या त्या खामगावातील भाषणाची आठवण म्हणून तुम्ही खामगांवकरांना स्वातंत्र्याची प्रेरणा दिली होती त्याच टिळक मैदानावर तुमचा पुतळा बसवण्याचा खामगांव न.प. ने कधीकाळी ठराव पारीत केला होता. आज त्या ठिकाणी मैदान नावासही दिसत नाही.आमचा देश दुस-याच्या हद्दीत घुसत नाही. देशांतर्गत मात्र सुशिक्षित, अशिक्षित सर्वच अतिक्रमण करीत असतात, दुस-याच्या हद्दीत घुसत असतात. शेताच्या धु-यांवरून तर खून पडतात. तसेच खामगांव न.प.ची तुम्ही भाषण दिलेली जागा सुद्धा आता मोकळी नाही. या जागेवर तुमचा पुतळा बसवण्याचा तो ठराव कधी थंड बस्त्यात गेला हे सुद्धा आता खामगांवकरांना आठवत नाही. त्यानंतर ब-याच वर्षांनी तुमचा पूर्णाकृती पुतळा सुद्धा तयार करण्यात आला व टिळक मैदानावर चबुतरा सुद्धा बांधण्यात आला. त्यावेळी तुमच्या नावाशी साधर्म्य असलेले सुभाषराव देशपांडे हे नगराध्यक्ष होते. परंतू पुनश्च

काही अडचण म्हणा वा राजकिय अपरिहार्यता म्हणा तुमचा तो पूर्णाकृती पुतळा नगर परिषद कार्यालयात ठेवण्यात आला. तुमच्या पुतळ्याबाबत सतत पाठपुरावा,उपोषण करणारे तुम्हीच स्थापन केलेल्या पक्षाचे पुष्करमल गुप्ता हे एकमेव व्यक्ती आहे. ते सुद्धा ही मागणी रेटून रेटून आता थकले. काल शिवसेनेचे भिकुलाल जैन यांनी डफडे बजाव आंदोलन केले. परंतू तुमचा पुतळा बसवण्याचे काही मनावर घेतले जात नाही. तुमच्या मुळे आम्ही स्वतंत्र झालो, त्या स्वतंत्रतेची फळे चाखून राहिलो,स्वच्छंद झालो,स्वैराचारी झालो परंतू तुमचाच पुतळा बसवण्याची तळमळ, धमक आमच्यात नाही. शेजारच्या मलकापूर शहरात सुद्धा तीच गत.तुम्ही भाषण केलेली मलकापूरातील जागा घाणीने वेढली आहे. आता तर नवीन पुतळे धोरण आले आहे यात पुतळा बसवण्यासाठी अल्पसंख्य समाजाचे नाहरकत असावे लागते असा एक मुद्दा आहे. म्हणजे तर कठीणच आहे. नेताजी तुम्ही काय इंग्रजांशी लढताना फक्त बहुसंख्यांकरीता लढले होते का? याला काय म्हणावे? जे खरेच देशासाठी निस्वार्थ भावनेने लढले तेच उपेक्षित राहिले. जनता असो वा राजकारणी सर्वानी पक्षभेद, धर्मभेद, जातीभेद, मतभेद सर्व दूर सारून एकत्र येऊन तुमचा पुतळा लवकरात लवकर बसवण्याचे कार्य हाती घ्यायला नको का? तमाम भारतीयांना हिंदू, मुस्लीम व इतर सर्वांनाच स्वतंत्रता मिळावी म्हणूनच तुम्ही लढलात ना ! आय.सी.एस गुणवत्तेने पास होणे , वेषांतर करून इंग्रजांच्या ताब्यातून निसटणे, इंग्रजांविरूद्ध लढण्यासाठी आझाद हिंद फौज संघटीत करणे, विदेशांचा पाठिंबा मिळवणे, विदेशातून भारतीयांना रेडीओ वरुन संबोधीत करणे हे तुम्ही कुणासाठी केले ? सर्वांसाठीच ना ! तरी तुमच्या पुतळ्यासाठी सर्व एकत्र येत नाही.तुम्ही इंग्रजांना घाबरले नाही आणि आणि आम्ही तुमचा पुतळा उभारण्यासाठी कुणाला घाबरत आहोत?दाउदच्या इमारती पाडणारे गो.रा.खैरनार सारखे अधिकारी  आपल्याच देशात होऊन गेले ना ? इंदिरा गांधींची कार ‘टो’ करण्याची धमक किरण बेदी यांनी दाखवलीच होती ना? खामगांवकर नागरिक,राजकारणी आणि न.प. मुख्याधिकारी, स्थानिक प्रशासन हे सर्व तशी धमक दाखवून तुमच्या पुतळ्यासाठी जागा रिकामी नाही करू शकत? वेळ पडल्यास प्रशासनाने जनमत घ्यावे, पुतळ्यासाठी खामगांवकर जनतेच्या सह्यांची मोहीम राबवावी. नेताजी आम्ही भारतीयांनी स्वातंत्र्यपूर्व आणि पश्चातही तुमची उपेक्षाच केली,तुमचा पुतळा बसवण्यास आम्ही खामगांवकर दिरंगाई करीत आहोत तसेच केंद्र सरकार तुमच्या मृत्यूचे कारण इतक्या वर्षानंतरही सांगू शकत नाही यासाठी नेताजी खरेच आम्हाला माफ करा.

22/1/2021 ची टिप - 

1मलकापूर शहरातील पुतळा परिसरात आता बदल झाला आहे.

2 आता शासनाचे पुतळ्या बाबतचे धोरण बदललेले आहे.

Article on the condition of VHP leader Dr Pravin Togdiya's tears off

पोंछ कर अश्क अपनी आंखोसे ….

परवा विश्व हिंदू परीषदेचे नेते डॉ प्रविण तोगडीया हे प्रथम बेपत्ता झाल्याची बातमी आली. पोलिसांनी म्हणाले की  बेपत्ता नव्हते.नंतर ते बेशुध्दावस्थेत सापडले अशी बातमी आली. झेड सुरक्षा असूनहीं तोगडीयाजींवर अशी वेळ कशी काय आली? याचा उहापोह सुरु झाला. कट्टर हिंदुत्ववादी म्हणून ओळखल्या जाणा-या तोगडीयाजींवर त्यांच्या कट्टरपणामुळेच तर ही वेळ आली नाही ना ? असाही कयास विरोधी पक्षांतील मंडळींकडून केला जात आहे. एक अज्ञात व्यक्ती तोगडीयाजींना “तुम्हाला एनकाऊंटर करणार आहेत“ असे सांगितल्यावर तोगडीयाजीं इस्पितळात काय येतात, नंतर पत्रकार परीषद काय घेतात आणि त्यांच्यासारख्या कट्टर हिंदुत्ववादी नेत्याच्या डोळ्यातून अश्रू वहावेत अशी वेळ काय येते. अतिशय घाईने त्यांना भेटायला गेलेले कॉंग्रेस नेते अर्जुन मोरवाडीया व काही विरोधी गटातील मंडळी जातात काय. हे सर्व हिंदुत्ववादी आणि विरोधी पक्षीयांना तसेच तमाम देशवासियांना आश्चर्यचकीत करणारे ठरले.”माझे एनकाऊंटर करणार होते” असे त्यांनी सांगीतले तसेच राजकारणी बॉसने क्राईम ब्रँचला   माझ्या विरोधात केलेला इशारा असे शब्दप्रयोग करून तोगडीयांनी कोणाकडे रोख केला हे कुणालाही कळेल. कट्टर हिंदुत्ववाद भाजपाला  सध्या दूर ठेवायचा आहे काय ? की तो सध्या परवडणारा नाही ? विहिंप संघ परिवारपेक्षा थोडी वेगळी अशी साधू संत, महंत यांची मोठी संघटना आहे व अशा विहिंपला तोगडीया यांचे ऐवजी कुणी दुसरे नेते वरीष्ठ पदावर नियुक्त करावयाचे असल्याचीही चर्चा आहे. तोगडीया व मा.मोदी यांच्यामध्ये चांगले सख्य होते परंतू मोदी गुजरातचे मुख्यमंत्री झाल्यानंतर हे सख्य कमी झाले. आता तर केंद्र आणि अनेक राज्य यांमध्ये सत्ता आहे ही सत्ता हातात राहावी म्हणून अनेक आश्वासने जी लोकसभा 2014 निवडणूकीपूर्वी दिलेली होती किंवा जी सतत भाजपाच्या अजेंडयावर असतात ती आश्वासने घटनात्मक व कायद्याच्या चौकटीत राहून पूर्ण करावयाची आहेत. मंदीर,शेतकरी,गोहत्या, हे सर्व मुद्दे व्यवस्थित हाताळायचे आहेत. या मुद्द्यांवर कुणी बोलतांना उगाच घोळ न व्हावा तसेच सध्या कट्टरता थोड़ी बाजूला ठेवली पाहीजे असाही वरिष्ठ नेतृत्वाचा प्रयत्न असावा. तोगडीया यांचेवर पूर्वीचे गुन्हे सुद्धा गुजरात व राजस्थान या राज्यात दाखल आहे. काही केसेस बंद सुद्धा झाल्या आहेत. त्यांनी जरी एनकाऊंटर शब्द वापरून कुणाकडे रोख केला असला तरी विहिंप या संघटनेतील अंतर्गत बाबींची सुद्धा किनार असू शकते. खरे-खोटे कालपरत्वे समोर येईलच. तोगडीया यांच्या हतबलतेचे, डोळ्यातून अश्रू येण्याचे कारण काहीही असो परंतू या कट्टर नेत्याच्या डोळ्यातून घळा-घळा अश्रू वाहतांना पाहून सामान्य कार्यकर्त्यास वरच्या स्तरावर सारे काही आलबेल नसल्याचा संदेश मात्र गेला आहे. डॉ प्रविण तोगडीया यांना असे रडवेले झालेले पाहून संघटनेचे कार्यकर्ते मात्र आपले कट्टर नेते तोगडीया यांनी पोंछ कर अश्क अपनी आंखोसे करत  आपल्या डोळ्यातील पूर्वीचे निखारे दाखवले पाहिजे आशा करीत असणार.

Article related to Maharashtra Government Resolution about providing reservation and other facilities to orphan youths

‘अनाथां’च्या नाथा तुज ‘नमो’  

     काल महिला व बालविकास मंत्री पंकाजाताई मुंडे यांनी ‘अनाथ’ ही एक वर्गवारी असणार आणि या वर्गवारीची नोंद सर्व प्रकारच्या अर्जांवर राहणार जेणे करून महाराष्ट्रात जी अनाथ मुले आहेत यांना शिक्षण व नोकरी मिळवतांना नेहमीच येणारा जातीचा अडसर , जातीची नोंद नसल्याने होणारा त्रास हे सर्व दूर होणार आहे. असे माध्यमांना सांगितले. मा. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या पुढाकाराने हा कौतुकास्पद निर्णय मंत्री मंडळाने घेतला ही उचित बाब आहे. राज्याच्या प्रमुखाला जनतेच्या प्रश्नांची जाण आहे आणि त्या त्रासाचे निराकरण करण्याची तळमळ आहे हे यातून सिद्ध झाले. आजकाल तर आर्थिकदृष्ट्या सक्षम असणा-यांना सुद्धा आरक्षण हवे आहे. संपूर्ण भारतातच मागास म्हणवून घेऊन आरक्षण लाभ घेण्यासाठी अनेकांची धडपड सुरु आहे. या अनुषंगाने महाराष्ट्र राज्याने एक पाऊल पुढे टाकून जे अनाथ तरूण आहेत , ज्यांना खरोखरच कुटुंब प्रमुख बनून पुढचे जीवन सुखकारक बनवायचे आहे अशा ‘अनाथ’ तरुणांचा वेगळा असा प्रवर्ग निर्माण केला आहे शिवाय त्यास 1 टक्का आरक्षण सुद्धा दिले आहे. या निर्णयानुसार शासकीय नोकरीतल्या अर्जावर जातीच्या रकान्यांसोबत आता अनाथ असाही रकाना असणार आहे. ज्यामुळे शासकीय नोकरीत 1 टक्के आरक्षण तर मिळेलच, शिवाय अनाथ मुलांसाठी आता जातीची कटकट राहणार नाही. देवेंद्र फडणवीस मुख्यमंत्री झाल्या पासून येन केन प्रकारेण त्यांना शह देण्यासाठी अनेक धुरंधर महाराष्ट्रात विविध मुद्दे उकरून काढून सरकारला जेरीस आणण्याचा आटोकाट प्रयत्न करीत आहे हे दिसतेच चित्र आहे. तरीही सकारात्मक पद्धतीने वाटचाल करीत केंद्राच्या मार्गदर्शनाखाली फडणवीस यांची घोडदौड सुरु आहे. अनाथ मुलांच्या सामाजिक आणि आर्थिक उन्नतीसाठी आरक्षण तर ठेवलेच आहे शिवाय इतर सुद्धा काही चांगले निर्णय या अनुषंगाने घेण्यात आले आहे. इनोव्हेटीव्ह स्टार्टअप पॉलिसी, जमीन संपादन , इस्त्रायल सोबत सामंजस्य करार , ग्रामपंचायत कार्यालय बांधणी व इतर काही चांगल्या निर्णयांचा  समावेश यात आहे. यात अनाथ विद्यार्थ्यांच्या बाबतीतला निर्णय खरोखर वाखाणण्याजोगा आहे. समाधानकारक गुण मिळूनही एमपीएससीला मुकलेल्या अमृता नामक मुलीच्या उदाहरणावरुन मुख्यमंत्र्यानी ही घोषणा केली होती. अनाथ मुलांना त्यांचा संस्थेतील कालावधी संपल्यानंतर खुल्या जगात वावरताना प्रचंड अडचणींना सामोरे जावे लागते. विशेषतः त्यांचा प्रवर्ग निश्चित नसल्याने शैक्षणिक, आर्थिक, सामाजिक सवलती आणि लाभांपासून वंचित राहावे लागत होते हे ध्यानात घेऊन काही दिवसांपूर्वीच मुख्यमंत्र्यांनी अनाथ मुलांसाठी विशेष प्रवर्ग तयार करण्यात येईल अशी घोषणा केली होती. त्यानुसार काल या निर्णयाला मंजुरी देण्यात आली आहे. म्हणूनच महिला आयोगाच्या विजयाताई रहाटगांवकर मुख्यमंत्र्यांना अनाथांचे नाथ असे म्हणाल्या तेंव्हा हे ‘अनाथां’च्या नाथा तुज ‘नमो’  

While speaking with each other student use abusing language, article describes it.

रोजच शिमगा 

   होळी, रंगपंचमी म्हटली की पूर्वी गलीच्छ शिवीगाळ करण्यास सुरुवात होऊन जात असे. गल्ली- गल्लीतून मुलांचे टोळके शिव्या देत जात असे. या दिवशी शिवी देण्याला , मनातील सर्व खराब भावना काढून टाकण्याला मोकळीक असते अशा काहीशा प्रथेमुळे हा असा प्रकार होता .आता शिमग्याला शिव्या देण्याचा हा प्रकार बराच कमी झाला आहे.काही राज्यात असेलही. परंतू शहरीकरण वाढले,आधुनिकता आली तस-तसा हा प्रकार कमी झाला. “बुरा न मानो होली है” यामुळे शिमगा आहे ना मग हे चालणारच म्हणून कोणीही आक्षेप घेत नसे. परंतू हे नित्याचेच झाले तर ? नित्य हे घडले तर आपल्या संस्कृतीचा –हास अत्यंत वेगाने होत आहे हे चटकन लक्षात येईल. आणि खरेच शिमगा आता नित्याचाच झाला आहे.तरुणांचा देश म्हणून आपण मिरवतो त्या आपल्या देशातील विद्यालयीन व महाविद्यालयीन विद्यार्थी हल्ली दिवस निघाल्या बरोबर शिवी आणि अश्लील शब्द उच्चारण्यास सुरुवात करतात. घरून  शाळा, महाविद्यालयात आले की आप-आपल्या ग्रुप मध्ये चर्चा करीत असतांना हे तरुण वाक्यापरत अश्लील शब्द व शिव्यांची लाखोली वाहत असतात. त्यांच्या जिव्हेवर काही अश्लील शब्द इतके रुळले आहे की ते सहजरीत्या त्यांचे उच्चारण करीत असतात. असली शिवराळ,गलीच्छ,शिव्यांनी युक्त भाषा बोलतांना आपल्या आजूबाजूला मुली,महिला किंवा अगदी त्यांच्या महाविद्यालायातीलच महिला कर्मचारी किंवा त्यांच्या महिला शिक्षिका असतील हा सुद्धा विचार हे तरुण,हे भारताचे भावी आधारस्तंभ करीत नाही.सर्वच तरुण असे नाही याची खात्री आहे.परंतू जास्तीत जास्त तरुणांना आपसांत बोलतांना ही शिव्या,अश्लील शब्द उच्चारण करण्याची वाईट सवय जडली आहे.यांच्या शिक्षक, शिक्षिका किंवा ज्या परिसरात हे शिकतात आणि आपला वेळ घालवतात त्या परिसरातील नागरिक सुद्धा हेच सांगतील की हल्ली मुले शिव्या खूप देतात.“बाष्कळपणें बोलों नये” असे रामदास स्वामींनी म्हटले आहे तरीही आजचा तरुण किती बाष्कळ बोलत आहे.जो तरुण आता रामदास स्वामीनाच विसरत चालला आहे तो त्यांचे श्लोक काय ध्यानात ठेवणार? थोर पुरुषांचे होर्डिंग लावून त्यांच्या जयंतीच्या मिरवणूकीतून उत्साहाने नाचणा-या या तरुणांच्या मुखी या शिव्या,हे अश्लील शब्द रूळण्यास मूल्य शिक्षणाचा अभाव,पालकांनी “प्ले गृप” पासून शिक्षकांवर सोपवलेली मुलांची जबाबदारी, शिक्षक व शैक्षणिक संस्थांचे केवळ फी/ डोनेशन भरणारा एक म्हणून त्याच्या कडे व्यवसायिक दृष्टीकोनातून पहाणे, शिवी किंवा अश्लील बोलल्यावर शिक्षकाला त्यास शिक्षा न करता येणे या सर्व बाबींचा समावेश आहे. बालपणापासून शिक्षणामध्ये मूल्य शिक्षण, अध्यात्मिकता,प्रार्थना यांचा समावेश असणे अत्यंत जरुरी आहे.स्वामी विवेकानंद म्हणतात की, “प्रार्थने पासून शिक्षणास सुरुवात केली तर शिक्षक व विद्यार्थी दोघांचीही एकाग्रता वाढते” त्या देशातच आता प्रार्थने विरोधात याचिका केली जाते.प्रार्थनाही जर बंद झाली तर मग तर आणखी अधोगती होणार आणि रोजच अधिक प्रमाणात शिमगा होतांना दिसणार. 

Article on Bhima-Koregaon violence in Maharashtra

हम आपसमे लड बैठे तो......

     अनेक जाती,धर्म,पंथ असलेल्या आपल्या देशात आपण “विविधतेत एकता” असे म्हणून मोठा अभिमान बाळगतो, परंतू खरेच आता अभिमान बाळगण्या इतपत एकता  आपल्यात शिल्लक आहे काय ? असा प्रश्न सध्या सुज्ञांना नक्कीच भेडसावत असेल. जुन्या ऐतिहासिक घटनांना आता जातीची लेबले लावून साजरे करतांना व त्यामुळे वातावरण तणापूर्ण होतांना बरेचवेळा दिसून आले आहे. जमाव गोळा काय होतो , राजकीय पोळी शेकणारे उमर खालीद सारखे तथाकथित तरुण नेते एकत्रित काय येतात तणाव, जातीभेद वाढेल अशी वक्तव्ये करून समाजात तेढ निर्माण करतात. तरुण अशी भाषा बोलतात तेंव्हा खूप दु:ख होते. “जाती न पुछो साधुकी पुछ लीजिये ज्ञान” असे कबीरने तर कित्येक वर्षे आधी सांगून ठेवले आहे. तरीही हे नतद्रष्ट भरसभेत विखारी भाषा बोलतात .यांची भाषा ऐकल्यावर जमाव आपला ताबा गमावतो. कोणताही जमाव  असो या जमावाची सद्सद्विवेकबुद्धी कार्य करणे बंद करते कुणी एकाने दगड फेकला की आपसूक दुसरा तसे करतो आणि मग सार्वजनिक संपत्तीचा सर्रास नाश होतो. कित्येक गाड्या जळतात , इमारतींना नुकसान पोहोचते , दुकाने लुटली जातात , बळी जातात. काल एक तरुण पायदळी तुडवला गेला. जेंव्हा जीव जातो तो काही जात विचारून नाही जात. ज्या माउलीने तिचा पुत्र गमावला आज तिची काय दशा असेल ? त्यांच्या कुटुंबावर काय परिस्थिती असेल.सरकारनी केलेल्या मदतीमुळे त्यांची क्षती भरून निघणार आहे का ? विषाची ही बीजे पसरविणा-यांची नांगी आता आपण सर्वांनी मिळून तेथेच ठेचायला हवी.आपण आता रोबोटच्या युगात प्रवेश करीत आहोत.सौदी अरेबियाची नागरिक महिला रोबोट सोफिया नुकतीच आपल्या देशात येऊन गेली आणि आपण आपल्या मुलांना हा ब्राह्मण,तो दलित,तो मराठा असे शिकवणार आहोत काय? आपल्या मुलांना नवीन तंत्रज्ञान आपणास द्यायचे आहे की तीच जुनी जातीय व्यवस्था आणि भेदाभेदाची शिकवण? शिवाय जगात कुठेही नसेल अशी आरक्षणाची व्यवस्था मागे राहिलेल्या जनतेसाठी आपल्या देशाने दिली आहे त्याचा लाभ आपण आपल्या मुलांना करवून देऊन त्याचा उपयोग देशाला पुढे नेण्यासाठी करायला नको का? राजकीय पक्ष कालच्या घटनेचे खापर एकमेकांवर फोडत आहेत. आज अनेक बिन चिपळ्याचे नारदमुनी त्यांच्या राजकीय लाभासाठी आपल्यामध्ये जातीय तणाव निर्माण करतात. हे आपणास कळायला हवे.

“हम आपसमे लड बैठे तो देश को कौन संभालेगा?

कोई बाहरवाला अपने घरसे हमे निकालेगा |

आणि हो खरेच बाहरवाले चिन आणि पाकिस्तान टपलेलेच आहे. त्यांना हेच हवे आहे.पूर्वी आपल्यात इंग्रजांनी “फोडा आणि झोडा” या नीतीने फूट पडली आणि आज आप-आपली वोट बँक सांभाळण्यासाठी हीच नीती आपलेच लोक, आपलेच प्रतिनिधी वापरत आहे.काल-परवा किती नुकसान झाले.कुणाचे झाले? आपलेच झाले ना ! राज्य महामंडळाची बस आपल्याच पैस्यातून खरेदी केलेली असते हे काही सांगायची गोष्ट नाही.पै-पै जमा करून लोक चारचाकी घेतात,गाडी साठी कर्ज घेतात,आपल्या देशातील श्रद्धाळू लोक त्या गाडीला देव समजून तिची पूजा करतात,रोज गाडीत दिवा बत्ती करतात.त्यांच्या गाडया जळतांना पाहून त्यांना किती यातना झाल्या असतील. त्यांनाच काय देशातील अनेक संवेदनशील मनाला सुद्धा यातना झाल्या असतील.घाटकोपर आणि विक्रोळी येथे तर रस्त्यालगतच्या सर्व गाड्या दगडफेकीने क्षतिग्रस्त आणि आगीत भस्मसात झालेल्या दिसून आल्या.आपला महाराष्ट्र असा नाही याला जसे होते तसेच राहू द्या. आपण सर्वानीच ठरवून जातीभेदाला या देशातून नष्ट करणे जरुरी आहे ,राजकारणी काही तसे करणार नाही कारण आपल्याला “रामकी इस धरतीको, गौतमकी भूमीको सपनोंसेभी प्यारा हिंदुस्तान” बनवायचे आहे. नाही का ?