कुटुंब जोडणारा "बावर्ची"
सध्या मी दररोज संध्याकाळी आमच्या आंगणात पायी फिरत असतो. परवा संध्याकाळी घरातून जुन्या सिनेमाच्या पठडीतील संगीत ऐकू आले. सौ. ला विचारले तर म्हणे “बावर्ची” सुरू आहे. मी तात्काळ फिरणे थांबवले व टी.व्ही. समोर बसलो. अशांती असलेल्या घरात जाऊन शांती प्रस्थापित करून देण्याचे कार्य या “बावर्ची” अर्थात “स्वयंपाकी” ची भूमिका वठवणा-या राजेश खन्ना म्हणजे रघुनंदन ने अंगिकारले असते. रघु केवळ बावर्ची नसतो तर कुटुंब जोडणारा बावर्ची असतो. अशाच एका फक्त नावालाच “शांती निवास” असलेल्या पण अजिबात शांती नसलेल्या शर्मा यांच्या घरात तो अचानकपणे दाखल होतो. या घरातील माणसे तशी साधीच परंतू प्रत्येकाच्या व्यापामुळे काहीशी त्रस्त झालेली असतात. रोज-रोजच्या राहाटगाड्याने एकमेकांप्रती असलेल्या त्यांच्या जिव्हाळ्यावर सुद्धा जंग चढला असतो. या घराच्या कुटुंबप्रमुखाची , मालकाची भूमिका वठवली आही हरिन्द्र्नाथ चटोपाध्याय या जुन्या साहित्यिकाने. हा लेख तसा बावर्ची सिनेमा बद्दल आहे परंतू थोडे हरिन्द्र्नाथ यांच्याबद्दल सांगावेसे वाटते. हरिन्द्र्नाथ म्हणजे सरोजिनी नायडू यांचे कनिष्ठ बंधू. कवी, नाटककार, अभिनेता , संगीतकार असे हरिन्द्र्नाथ राज्यसभेचे सदस्य सुद्धा होते. योगायोगाने उद्या त्यांची जयंती आहे. आता पुन्हा बावर्ची या आजच्या विषयाकडे जाऊया.
सतत कुरबुरी , तंटा असलेल्या शर्मा कुटुंबात एक दिवस रघु दाखल होतो. स्वयंपाकी म्हणून तो घरात शिरतो. सर्वांना त्याच्या मोठ्या मोठ्या उपदेशांनी , ज्ञानानी, संस्कृत सुभाषितांच्या दाखल्यांनी तसेच मोठ-मोठ्या ठिकाणी कामाला असल्याच्या बतावणींनी स्तंभित करून टाकतो. रघु केवळ स्वयंपाकच नाही तर घरातील इतर अनेक कामे पण करीत असतो त्यामुळे सर्वच त्याच्यावर खुश असतात. दादुजींच्या खाटी खाली असलेल्या कुलूपबंद दागिन्यांच्या पेटीकडे अधून मधून रघूची नजर जात असते. रघु “अपना काम तो सब करते है लेकीन दुसरोका काम करनेमे जो आनंद है वो कैसी भी चीजमे नही“ अशाप्रकारच्या संवादानी कुटुंबातील सर्व सदस्यांत पुन्हा प्रेम , आपुलकी निर्माण करतो. हृषीकेश मुखर्जी यांचा चित्रपट आहे त्यामुळे मध्यमवर्गीय जीवन नात्यातील अटॅचमेंट खुप सुरेख चितारली आहे. दुर्गा खोटे , ए. के हंगल , उषाकिरण , असरानी, जया भादुरी या सर्वांचा नैसर्गिक अभिनय दर्शकांना चित्रपटात गुंतवून टाकतो. कृष्णाची भूमिका वठवणा-या जया भादुरीला हा हरहुन्नरी रघू नृत्य शिकवतो , स्पर्धेत ती पहिली येते. या कुटुंबातील भाऊ , जावा यांना तो त्यांच्यातील गुणकथन करून त्यांचे नाते पुन्हा घट्ट करतो. हि रघुची सकारात्मक कान भरणी दिग्दर्शकाने चांगली दाखवली आहे. तपन सिन्हाचे कथानक प्रभावी आहे. चित्रपटात गाणी दोनच आहेत परंतू मदन मोहन यांच्या संगीत दिग्दर्शनात मन्नाडे यांनी गायलेली ती गीते कर्णसुखद आहेत.
एक दिवस दादूजींची कुलूपबंद पेटीची चोरी होते. रघु सुद्धा गायब असतो. घरातील ते सर्व सदस्य जे रघुवर आत्यंतिक खुश असतात ते सर्व आता रघुला कोसु लागतात. ती पेटी कृष्णा म्हणजे जया भादुरीला आवडणारा तरुण पुन्हा “शांती निवास” मध्ये आणतो व रघुचे रहस्य सर्वा समक्ष उलगडतो. रघु कोण असतो , तो बावर्ची का बनतो हे सगळे तो स्वत:च कथन करतो. ते सर्व पडद्यावर पाहण्यात खरी मजा आहे. पण आता असे सर्वांग सुंदर चित्रपट टी.व्ही. वर क्वचितच पहायला मिळतात.
आजची कुटुंबं व्यवस्था आपण पाहातच आहोत. एका ठिकाणी जरी राहात असले तरी कुटुंबातील सदस्य एकमेकांच्या निकट आहेत का ? त्यांच्यातील संवाद हरवला आहे का ? सासू , सासरे , लेकीं सुना, नातवंडे असा गोतावळा जमतो का ? अशा व इतर तत्सम प्रश्नांची उत्तरे शोधू जाता त्यांची उत्तरे नकारार्थीच येण्याची शक्यता अधिक. आजही काही सुखवस्तू कुटुंब जरूर आहेत पण विस्कळीत होत चाललेल्या कुटुंबांच्या बातम्या तशा खटल्यांंच्या आकडेवा-या हे सारे निराशादायी आहे. आजच्या कुटुंबांना पुन्हा एकत्र आणण्यासाठी बावर्ची चित्रपटातील रघुसारखा कुणी कुटुंब जोडणारा बावर्ची येईल का ?
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा