मुलांना ओघवती भाषा कशी येईल ?
स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना त्यांच्या 142 व्या जयंती दिनी विनम्र अभिवादन. पु. ल. देशपांडे यांनी सावरकर पुण्यतिथी निमित्त 26 फेब्रुवारी 1983 रोजी अंदमान येथे दिलेल्या भाषणातील अंश येथे देत आहे.
सावरकरांनी किती त-हांची श्रीमंती आपल्याला दिली आहे. भाषेवरून मला आठवतंय सावरकरांनी रूढ केलेले कितीतरी शब्द आपण वापरत असतो. ते आपल्याला माहिती नसतं. सुरुवातीला जेंव्हा ते आले, तेंव्हा ते कसे काय रूढ होणार, म्हणून त्यांची चेष्टा झाली. परंतु ते सरकारी खात्यांनं रूढ केलेले शब्द नव्हते. तर एका प्रतिभावंत कवीनं रूढ केलेले शब्द होते. या दोनात फरक असतो ! 'मोले घातले रडाया' म्हणून सरकारात भाषाशुद्धीचे लोक बसवलेले असतात. इकडची डिक्शनरी घेऊन इकडे शब्द घाल, अस त्यांचा चालू असतं. पण हा प्रतिभासंपन्न कवी होता. 'रिपोर्टर'च भाषांतर करताना त्यांनी 'वार्ताहर' असं केलं. वार्तांच, म्हणजे बातम्यांचं हरण करणारा, खेचून नेणारा, तो वार्ताहर... इथे प्रतिभासंपन्न कवीची छाप दिसते. आज महाराष्ट्र किंवा अगदी पुण्यासारख्या विद्येच्या माहेरघरीसुद्धा 'मेयर' याच्यापेक्षा 'महापौर' याचा अर्थ लोकांना जास्त कळतो. संपादक आणि वृत्तपत्रातील बाकीचे पदाधिकारी त्यांची पदं हे सगळे आजचे रूढ शब्द सावरकरांनी दिलेत. चित्रपटसृष्टीतल्या लोकांचे तर सगळे शब्द सावरकरच देत आहेत. दिग्दर्शक हा शब्द त्यांनी दिला. संकलक हा शब्द त्यांनी दिला. अशा तऱ्हेनं त्यांनी मराठी भाषा समृद्ध केलेली आहे.
आजही जर मुलांना ओघवती भाषा शिकवायची असेल, त्यांचं बोलणं जास्त चांगलं व्हावं असं वाटत असेल तर त्यांच्याकडून सावरकरांचे निबंध रोज मोठ्याने वाचून घ्यावेत म्हणजे वैचारिकदृष्ट्याही तो मुलगा मोठा होईल आणि भाषेच्या समृद्धीच्या दृष्टीनंही तो मुलगा मोठा होईल.
👉प्रेम वैद्य यांच्या 'स्वातंत्र्यवीर' या 2007 च्या दिवाळी अंकातील अंदमानच्या कोठडीतून या लेखावरून साभार.
👉 प्रेम वैद्य यांना उपरोक्त माहिती 'हिंदू अस्मिता' 16, एम.आय.जी. ( शॉप कम रेसिडेन्स ) नंदा नगर, मेन रोड इंदोर - 452011 दिनांक 16 मे 2000 च्या अंकातून प्राप्त झाली आहे.
संकलक - विनय वरणगांवकर
मुक्त पत्रकार तथा स्तंभलेखक , खामगांव
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा